تریبون هنر: حسین کیانی که این روزها نمایش «کافه کات» را در تماشاخانه ایرانشهر اجرا می‌کند، گفت: در حال حاضر دو نوع نگرش درباره اجرای تئاتر وجود دارد که هر دو محترم است. شخصا کار نکردن را نمی‌پسندم ولی نسبت به دوستانی که تصمیم گرفته‌اند کار نکنند نیز عصبانیتی ندارم و به نظرشان احترام می‌گذارم و بابت شرایط اجرای نمایش هم گله‌ای ندارم.

این نویسنده و کارگردان تئاتر در گفتگو با ایسنا توضیحاتی درباره محتوای نمایش خود ارایه و تاکید کرد اگر تماشاگر مسائل خود را در تئاتر نبیند، به دیدن آن نمی‌آید و تئاتر به عنوان یک هنر اجتماعی نمی‌تواند به مسائل پیرامون خود بی‌اعتنا باشد.

کیانی در آغاز درباره درون‌مایه نمایش خود که به مشکلات دوران بلوغ و اغفال دختران جوان توسط مردی سوءاستفاده‌گر می‌پردازد، توضیح داد: رخدادی که در این نمایشنامه هدف است و دراماتیک شده، اتفاقی است که سه چهار سال پیش رخ داد و متاسفانه در جامعه ما در حال تکرار است. ماجرای نمایش ما درباره اغفال دختران جوان توسط مردی هوس‌ران است که از دختران نوجوان و جوان بهره جنسی می‌برد و با تهدید آنان به پخش فیلم ‌و عکس‌هایشان، از آنان سوءاستفاده می‌کرد. درواقع یک رخداد واقعی سبب‌ساز نوشتن این متن شد. البته در حال حاضر آن مرد به مجریان قانون تحویل داده و برایش حکم اعدام صادر شده است ولی فارغ از فرجام چنین کسی، برایم مهم بود که در قالب یک نمایش نقاد، بابت این موضوع و این گونه سوءاستفاده‌ها در جامعه خودمان هشدار بدهم.

او مشاوره‌های روانی به ویژه در دوران بلوغ را یکی از مباحث مغفول در جامعه ما دانست و ادامه داد: متاسفانه مشاوره‌های روانی و اجتماعی در جامعه ما بخصوص در دوران بلوغ چندان جدی گرفته نمی‌شود و همچنان آموزش مسائل بلوغ در جامعه ما به صورت درست و اصولی رخ نمی‌دهد. به همین سبب نوجوانان اعم از دختر و پسر در دل جامعه به این آموزش‌ها دست می‌یابند که اصلا مجرای مناسبی نیست زیرا در بطن جامعه همه نوع آسیبی وجود دارد.

کیانی با اعتقاد بر اینکه تئاتر می‌تواند نقش موثری در نشان دادن جایگاه مهم روانکاوی و مشاوره در جامعه داشته باشد، اضافه کرد: با این نگاه، کار خود را بیشتر روان‌نگار می‌دانم یعنی اثری که آسیب‌های روانی مختلف را در جامعه بررسی می‌کند و آنها را در مجرای اثری دراماتیک روی صحنه می‌آورد. البته این نوع آثار در تئاتر ما بسیار اندک است مانند ژانر وحشت که در سینما کمتر رخ می‌دهد. جالب است که بعضی از تماشاگران این کار را در نوع ژانر وحشت دسته‌بندی می‌کنند ولی شخصا معتقدم بیشتر روان‌نگاری است.

این مدرس تئاتر با ابراز تاسف از اینکه در جامعه نسبت به روانکاوی موضع داریم، به آسیب‌های این نگرش اشاره کرد و توضیح داد: در بسیاری از کشورها افراد مشاوران ثابتی دارند که مدام با او در تماس هستند ولی در ایران افراد تا به مرز خطرناکی نرسند به روانکاو یا مشاور مراجعه نمی‌کنند. هدف من در اجرای این نمایش این بود که به دختران و حتی پسران جوان آگاهی بدهم که در مناسبات خود با جنس مخالف، بسیار محتاط عمل کنند و با آموزش‌های درست کاری کنیم که کمتر به انتخاب‌های اشتباه دست بزنند. بحث دیگر نمایش این بود که نمی‌توانیم به مسائل روز بی‌اعتنا باشیم بلکه باید بکوشیم در دل اثر هنری، رخدادها را به روز کنیم چراکه متاسفانه چنین اتفاق‌هایی می‌تواند هر زمان در جامعه ما دوباره تکرار شود.

کیانی در ادامه این گفتگو درباره اجرای تئاتر در شرایط فعلی که هنوز بخشی از جامعه تئاتری با صحنه آشتی نکرده‌اند، توضیح داد: در چارچوب کلی اگر بخواهیم تئاتر را با دیگر هنرها بسنجیم، کنش‌مندترین هنر اجتماعی ماست. یعنی در قیاس با دیگر هنرها ظرفیت بیشتری دارد تا به مسائل پیرامون خود واکنش نشان بدهد و کنش‌مند باشد. به همین دلیل تئاتر از دیرباز، پای در سیاست، فرهنگ و مسائل اجتماعی داشته و دارد و آثار بزرگ نمایشی از یونان باستان تا دوره‌های بعدی برآمده از همین نگاه است. با این وصف، این کنش‌مندی در ذات تئاتر وجود دارد و با این نگاه، اجرا کردن یا اجرا نکردن نمایش می‌تواند به کنشی اجتماعی تبدیل شود.

او اضافه کرد: در چند ماه اخیر برخی از هنرمندان با اجرا نکردن، کنش‌مندی خود را نشان دادند اما با همین نگاه، کسانی دیگر با اجرای نمایش می‌خواهند کنش‌مند باشند. در هر حال در ذات تئاتر این کنش‌مندی وجود دارد و اجرا کردن و اجرا نکردن آن هر دو تصمیم‌هایی اجتماعی است ولی شخصا اجرا نکردن را دوست ندارم اما نسبت به آن گروه از همکارانم که اجرا نکردن را انتخاب کرده‌اند، عصبانیتی ندارم و معتقدم هر دو نگاه، محترم است.

این کارگردان تئاتر افزود: تصمیم من بر این بود که در این وضعیت چگونه می‌توان اثری را روی صحنه برد که نسبت به جامعه‌مان بی‌اعتنا نباشد و این نگرش در همه کارهایم بوده است و اگر غیر از این باشد، آن نمایش را تئاتری به معنی کامل نمی‌دانم. حتی وقتی قرار است کاری بازتولید شود، باید مناسبات روز را در آن مورد توجه قرار داد.

کیانی درباره میزان ممیزی نمایشش با توجه به موضوع آن تصریح کرد: خوشبختانه مساله چندانی نداشتیم. مواردی جزیی بود که با گفتگو حل شد. همیشه نکته‌ام این است که تئاتر آنقدر که بعضی از دوستان فکر می‌کنند، نمی‌تواند سبب‌ساز تغییرات ناگهانی شود و همین که نمایشی دغدغه مسائل اجتماعی را دارد، باید قدرش را دانست.

این نویسنده که نمایش خود را ساعت ۲۱ و چهل و پننج دقیقه در تالار استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می‌برد، درباره ساعت اجرای این نمایش که چندان ساعت مناسبی نیست، توضیح داد: تماشاخانه ایرانشهر چند مقطع زمانی را برای اجرای این نمایش پیشنهاد کرد و چون برخی از زمان‌های پیشنهادی، با ماه محرم و صفر همزمان بود، اردیبهشت ماه را انتخاب کردم. ابتدا ساعت ۶ را مطرح کردند که به دلیل ماجرای طرح ترافیک و … به نظرم خوب نبود و در نهایت ترجیح دادیم اجرای دوم سالن باشیم. البته گروهی که قبل از ما در سالن اجرا دارد، به اندازه کافی همکاری نکرد تا نمایش ما ساعت مناسب‌تری اجرا شود ولی گله‌ای نیست. در هر حال دوستان ایرانشهر که همه از هنرمندان تئاتر هستند، بسیار همدل و همراه بوده‌اند. با اینکه شرایط ایده‌آلی نیست، تهیه‌کننده و مجری طرح نمایش که خانه هنر کاج و حسام‌الدین مختاری است، همت بسیاری کردند و اگر همراهی آنان و دیگر اعضای گروه اجرایی نمایش نبود، نمی‌توانستیم این اثر نمایشی را در زمانی کوتاه و با تمرین‌هایی فشرده به اجرا برسانیم. تئاتر همواره نیازمند همراهی و حمایت است بخصوص نمایش‌هایی مانند کار ما که نه سرمایه هنگفتی دارد و حامیانی نداشته‌ایم کار کارهای لاکچری روی صحنه می‌برند. گروه ما یک گروه کاملا فرهنگی است و امیدوارم اجراهای موفقی داشته باشیم.

نمایش «کافه کات» با بازی بهروز ‌پناهنده، کهبد ‌تاراج، ساناز ‌روشنی، الهه ‌شه‌پرست، حسام ‌مختاری، مریم ‌ندایی و هدا ناصح روی صحنه می‌رود.
این نمایش از چهارم اردیبهشت هر شب ساعت ۲۱ و ۴۵ دقیقه به مدت ۲۵ شب روی صحنه است.

عکس‌های نمایش از اردلان آشناگر است.

در صفحه اینستاگرام تریبون هنر با ما همراه باشید

تاریخ انتشار :۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲

اجرای نمایشنامه‌ای از حسین کیانی با بازی بهروز پناهنده

اولین سالگرد علی سلیمانی با حضور هنرمندان برگزار شد