تریبون هنر: سازنده تندیس بیتا فرهی با بیان اینکه بانی ساخت این مجسمه خود این هنرمند فقید بوده است، گفت: سال گذشته مشغول ساخت مجسمه‌ای بودم و زمانی که خانم فرهی تصاویر مربوط به آن را مشاهده کرد به شوخی از من پرسید چه زمان مجسمه‌ مرا می‌سازی. قصد داشتم به مناسبت تولدشان سردیسی کوچک را تقدیم کنم اما این اتفاق رخ نداد.

به گزارش تریبون هنر، روز گذشته، ۲۴ مردادماه در حالی که ۹ ماه از درگذشت بیتا فرهی می‌گذرد، مجسمه هایپررئال او در موزه سینما رونمایی شد. این نخستین تندیس از یک بازیگر زن است که در موزه سینما جانمایی شده و علاوه بر آن یادگاری‌های این بازیگر نیز در موزه نگه‌داری خواهد شد.

در مراسمی که شب قبل به عنوان آیین رونمایی از گنجینه و تندیس زنده‌یاد بیتا فرهی در موزه سینمای ایران برگزار شد، دختر این هنرمند، محمود کلاری، احترام برمند، علی دهکردی، سهیلا رضوی، کاوه آفاق و رضا یزدانی صحبت کردند.

همچنین نجمه جودکی که اجرای مراسم را برعهده داشت، ابتدا بیان کرد: بیتا فرهی هنرمندی بود که مسیر هنر را برای بسیاری از زنان حاضر در سینمای ایران هموار کرد. من به عنوان یک زن جوان در عرصه هنر راهی هموار را طی کردم در حالی که امثال بیتا فرهی برای موفقیت در این عرصه مسیری پرچالش پیش روی خود داشتند. با خود فکر می‌کنم که چطور او توانسته به صورت توامان یک مادر نمونه، رفیقی خوب و آرتیستی بزرگ باشد. کارهای ما در این جهان ماندگار خواهد شد و خوش بحال بیتا فرهی که آثار او در تاریخ سینمای ایران مانا خواهد بود.

جودکی یادآور شد: تندیسی که امروز در موزه سینما از آن رونمایی شده است، مزین به لباس‌های شخصی این هنرمند است. همچنین اولین تندیس از یک بازیگر زن که در موزه سینما قرار می‌گیرد متعلق به خانم فرهی است.

خاطرات مادرم را به تپش زندگی سپردم

در ادامه مهسا قریشی -فرزند زنده یاد بیتا فرهی – گفت: چند روز بیشتر از پرواز ابدی بی‌همتا مادرم نگذشته بود و غم نبودنش برای من بسیار سنگین و باورناپذیر بود. با دوستان نزدیک مادر نشسته بودیم و از او سخن می‌گفتیم و از این کوچ ناگهانی پریشان و غمگین بودیم. از اینکه چگونه می‌توانیم یاد و خاطره بانوی سینمای ایران را زنده نگه داریم نگران بودیم. برای این درد، تنها تسکینی که یافتیم این بود که راه و یاد او را ادامه دهیم و خاطراتش را به تپش زندگی بسپاریم و میان دیدارها تقسیم کنیم، زیرا او کسی است که در ضمیر ما قرار دارد. سپس این تندیس آفریده شد به یاد آفرینش‌های هنرمندانه او که همواره در گوشه ضمیر و دل ما جاودانه بماند.

وی ادامه داد: ما فرزندان هنرمندان وظیفه بزرگی بر دوش داریم، وظیفه‌ای که به پاس عشق و هنرشان، یادشان را جاودان نگه دارد و میراث آن‌ها را به نسل‌های بعد بسپارد. از افروز بوجاریا و مرتضی سعیدی (طراح تندیس) و دوستان هنرمند تشکر می‌کنم که با عشق و هنر خود به همراه یک گروه حرفه‌ای، این تندیس جاودانه از یاد مادر را خلق کردند. همچنین کمال تشکر را از آزیتا موگویی دوست وفادار و دیرینه مادرم و دکتر اسماعیلی – مدیرعامل موزه سینما – که زمینه‌ ورود این تندیس به موزه سینما را فراهم کردند دارم.

فرهی در افراد تاثیری مثبت باقی می‌گذاشت

در ادامه این مراسم محمود کلاری، مدیر فیلمبرداری سینمای ایران نیز گفت: نقشی که خانم فرهی در ذهن و خاطره من دارد باعث شد تا خود را به این مراسم برسانم. من یک تجربه ویژه در سینمای ایران داشتم که متعلق به فیلم «بانو» به کارگردانی مرحوم داریوش مهرجویی بود. در آن اثر من به عنوان بازیگر مقابل دوربین رفتم اما در ابتدا بسیار تلاش کردم تا از انجام این کار اجتناب کنم، چراکه این اتفاق را در توان خود نمی‌دیدم. یادم است که خانم فرهی با من تماس گرفتند و گفتند آقای مهرجویی برای آن نقش فرد دیگری را به جز تو نمی‌بیند و به همین دلیل بهتر است پیشنهاد او را قبول کنم. به فرهی گفتم دلیل تردیدم این است که چیزی از بازیگری نمی‌دانم و او در پاسخ گفت من هم زمانی که برای «هامون» دعوت شدم دقیقا همین وضعیت را داشتم.

کلاری افزود: دلگرمی او در زمان فیلمبرداری نیز ادامه پیدا کرد با وجود آنکه خسرو شکیبایی و داریوش مهرجویی از دوستان نزدیک من بودند، اما انرژی حضور در مقابل دوربین تنها از جانب بیتا فرهی به من منتقل شد.

مدیر فیلمبرداری «سرب» یادآور شد: می‌توان به صورت مفصل درباره شیوه بازیگری و همینطور درک، فهم، شناخت و نوع جهان‌بینی خانم فرهی صحبت کرد اما مهم‌ترین نکته که درباره ایشان مثال زدنی است، شخصیت ویژه اوست. فرهی در یک خانواده آریستوکرات (اشرافی) به دنیا آمد و در خارج از ایران به تحصیل هنر پرداخته بود و جایگاه و موقعیتی که از آن برخوردار بود، حالتی را ایجاب می‌کرد که جلوه‌ای در حد و اندازه خود داشته باشد و این اتفاق به شکلی ویژه برای او رخ داد.

کلاری بیان داشت: شیوه بازیگری بیتا فرهی برای من حیرت انگیز بود. به یاد دارم که احساس او در فیلم «کیمیا»، در تمام مدت زمان فیلمبرداری در اثر جاری بود. فرهی هر روز در میان خانواده‌های جنگ زده آبادانی حاضر می‌شد و با این افراد در ارتباط نزدیکی بود. در سکانسی از فیلم که او در نخلستان از دست عراقی‌ها فرار می‌کرد درخواست داشت تا بچه‌ای واقعی را در آغوش بکشد تا حس دلهره را بهتر بتواند به مخاطب منتقل کند. فرهی یک بازیگر تکنیکی نبود و همواره نقش را به دل و جان خود منتقل کرده و احساسات خود را به شکلی حقیقی بروز می‌داد.

وی در پایان صحبت‌های خود گفت: فرهی در پشت صحنه آثاری که با او همکاری داشتم، حضوری بی‌حاشیه را ثبت کرده و بر همه افراد تاثیری ویژه و واقعی برجای می‌گذاشت. او فردی صادق بود و شخصیتی بی‌پیرایه داشت و جای او برای همیشه در سینمای ایران خالی خواهد بود.

موزه سینما اثبات می‌کند مرگ با شخصیت هنرمند نسبتی ندارد

علی دهکردی مدیرعامل خانه سینما نیز در سخنانی گفت: بیتا فرهی همچنان در میان ما حضور دارد و این موضوع به جادوی هنر و شخصیت والای او بازمی‌گردد. خانم فرهی در زمره هنرمندان و بازیگرانی قرار می‌گیرد که به معنای واقعی کلمه دارای شخصیتی حقیقتی بودند. او دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های مثبت بود و همین مسئله او را در جایگاهی ممتاز و متمایز از دیگران قرار می‌داد. فرهی بازیگری غریزی، عاطفی و حسی بود و می‌توان شیوه مواجه او با نقش را در محیط آکادمیک به عنوان یک نمونه از بازی غریری در معرض دید هنرجویان قرار داد. از مجموعه موزه سینما برای به انجام رسیدن این حرکت زیبا و مهم سپاسگزارم زیرا موزه سینما مکانی است که اثبات می‌کند مرگ با شخصیت یک هنرمند نسبتی ندارد.

بیتا فرهی به وطن خود عشق می ورزید

در ادامه احترام برومند، گوینده و بازیگر پیشکسوت سینما نیز گفت: بیتا فرهی در طول دوران کاری خود در نقش‌های متفاوتی حاضر شد و از احساس خود برای بروز ویژگی‌های هر شخصیت بهره بسیاری می‌برد. برای مثال حضور او در فیلم «کیمیا» نتیجه‌ای درخشان به همراه داشت. او همواره به گونه‌ای با دیگران رفتار می‌کرد که طرف مقابل فکر می‌کرد که فرهی صمیمی‌ترین فرد نسبت به اوست.

برومند افزود: این هنرمند از حضور در کنار دیگران لذت می‌برد و به وطن خود عشق می‌ورزید و این نکته‌ای بسیار ارزنده بود. زمانی که برای دیدار دختر خود عازم خارج از کشور می‌شد، برای حضور دوباره در ایران لحظه شماری می‌کرد و هیچ کجای این دنیا را به کشور خود ترجیح نمی‌داد. من یک هنرمند بسیار با احساس و دوستی نزدیک را از دست دادم. فرهی به شعر، خطاطی، نقاشی و عالم هنر عشق می‌ورزید. از دکتر اسماعیلی برای تدارک این مراسم سپاسگزارم.

فرهی نمونه ای از یک زن با خصلت نیک بود

آزیتا موگویی، تهیه کننده و کارگردان سینمای ایران و از دوستان نزدیک بیتا فرهی نیز بیان داشت: من در زندگی خود با دو وجه از شخصیت بیتا فرهی مواجه بودم. یکی دارای شمایل آرتیستی از یک زن مدرن امروزی با شهرت فراگیر و دیگری مربوط به احوالات برآمده از یک دوستی عمیق سی ساله.

موگویی با بیان اینکه فرهی دارای خصلت‌های نیک انسان‌های برجسته بود، افزود: او همواره در جهت حل اختلافات میان افراد تلاش کرده و در زندگی شخصی خود نظم چشم‌گیر را اعمال می‌کرد و افراد نزدیک به او از این موضوع آگاهی دارند. فرهی فردی بسیار باسواد و بی‌ادعا بود و من هرگز از او در هیچ زمینه‌ای شاهد رفتاری خودنمایانه نبودم. او برآمده از یک خانواده اصیل بود و در عین حال رفتاری مهربانانه با همه افراد داشت.

نباید نقش زنان را در سینمای ایران نادیده بگیریم

در بخش دیگر این مراسم فاطمه محمدی عضو هیئت مدیره موزه سینما گفت: نباید نقش زنان را در سینمای ایران نادیده بگیریم. زنان سینمای ایران در تمام جهان جایگاه و مقامی ویژه دارند که قابل الگو برداری و تکرار نیستند. من خلا وجود بیتا فرهی را باور ندارم و گمان می‌کنم این هنرمندان با نگاه ویژه و نقش مهم خود هیچگاه تمام شدنی نیستند.

وی یادآور شد: موزه سینما یک گنجینه سینمایی است و یک خانه همیشگی برای اهالی سینمای ایران به شمار می‌رود. از مهسا قریشی دختر بیتا فرهی به جهت ارائه ایده درخشان ساخت تندیس این هنرمند بزرگ تشکر می‌کنم. امیدوارم بتوانیم میزبان و امانت‌دار خوبی برای گنجینه‌های سینمای ایران باشیم. ما در تلاش هستیم تا در موزه سینما نقش هنرمندان زن را به گونه‌ای برجسته کنیم و امیدوارم این مسیر در سال‌های آتی نیز ادامه داشته باشد.

کاوه آفاق خواننده و موزیستن صاحب سبک نیز گفت: برای من حضور در این مراسم باعث افتخار است. آخرین بار خانم فرهی را در موزه سینما ملاقات کردم و آن زمان فکر نمی‌کردم دیدار ما برای آخرین بار است. بسیار خوشحالم که چنین برنامه‌ای برای خانم فرهی ترتیب داده شده است.

سپس رضا یزدانی، خواننده و بازیگر نیز گفت: متاسفانه زمانی که خانم فرهی از میان ما رفتند من در ایران نبودم و نتوانستم در مراسم او حاضر باشم. در دو پروژه از جمله مجموعه «از یادها رفته» خانم فرهی نقش مادر من را ایفا کردند و در طول دو سال فیلمبرداری آن کار، خاطرات بسیاری از او برایم باقی مانده است.

یزدانی بیان داشت: فرهی هنرمندی بسیار عزیز و مهربان بوده و خبر درگذشت او برای من بسیار تلخ و شوکه کننده بود. یک ماه پیش از درگذشت فرهی به همراه اندیشه فولادوند به خانه او رفتیم و ایشان یکی از کارهای مشترک ما را شنیدند. فرهی از من خواست آن قطعه موسیقی را در اختیار او بگذارم تا سناریویی برای ساخت ویدئو آن آماده کند، اما متاسفانه فرصت این همکاری هیچ وقت میسر نشد.

مرتضی سعیدی سازنده تندیس بیتا فرهی نیز گفت: بانی ساخت این مجسمه سرکار خانم فرهی بودند. سال گذشته مشغول ساخت مجسمه‌ای بودم و زمانی که بیتا فرهی تصاویر مربوط به آن را مشاهده کرد به شوخی از من پرسید چه زمان مجسمه‌ مربوط به من را می‌سازی. قصد داشتم به مناسبت تولد خانم فرهی سردیسی کوچک را به او تقدیم کنم اما این اتفاق رخ نداد. در ساخت این تندیس تلاش کردیم تا جزئیات بسیاری را اعمال کنیم.

سهیلا رضوی، بازیگر پیشکسوت سینمای ایران و از دوستان نزدیک بیتا فرهی ضمن قرائت یکی از شعرهای مورد علاقه بیتا فرهی، گفت: همکاران من در این جمع به خصلت‌ها و ویژگی‌های این هنرمند اشاره کردند. سابقه دوستی من، بیتا فرهی و آزیتا موگویی به سی سال می‌رسد و به مدت ۲۷ سال همسایه او بودم. این روزها هنگام عبور از مقابل خانه او با چراغ‌های خاموش موجه شده و بسیار غمگین می‌شوم. بیتا برای من همچون یک خواهر بود.

در این مراسم هلیا امامی، علی اوجی، مهدی کوشکی، اکرم محمدی، سام قریبیان، محمود گبرلو ، نسرین میرشب از دیگر حاضران بودند.

در صفحه اینستاگرام تریبون هنر با ما همراه باشید

تاریخ انتشار :۲۵ مرداد ۱۴۰۳

کتاب زندگی‌نامه بیتا فرهی منتشر می شود

اکران خصوصی فیلم «در آغوش درخت» با حضور هنرمندان برگزار شد

گزارش تصویری در تریبون هنر