تریبون هنر _ بابک صحرایی: الیا کازان یکی از بهترین و تاثیرگذارترین کارگردان های تاریخ سینما است. او در عین حال یکی از منفورترین هنرمندان زمانه خود است.

الیا کازان با تاسیس موسسه اکتورز استودیو و رواج متد اکتینگ جریان مهم بازیگری زمانه اش را راه اندازی کرد. بازیگرهایی مثل مارلون براندو و جیمز دین را پرورش داد.

او تعدادی از مهم ترین فیلم های تاریخ سینما را ساخت. از جمله می شود به فیلم های اتوبوسی به نام هوس، زنده باد زاپاتا، در بارانداز، شرق بهشت و شکوه علفزار اشاره کرد.

او یکی از اثرگذارترین و بهترین کارگردان های تاریخ سینمای جهان است تا جایی که کارگردانی مثل مارتین اسکورسیزی هنوز خودش را تحت تاثیر او می داند.

آغاز نفرت از الیا کازان با حضور در کمیته تحقیقات

الیا کازان اما منفورترین هنرمند مشهور در امریکا در دهه های ۵۰ و ۶۰ میلادی است.
او در سال ۱۹۵۲ نام ده ها نفر از هنرمندان کمونیست را در جلسه تحقیقاتی مک کارتیسم فاش کرد. این کار باعث ممنوع الکاری و حذف آن ها از عرصه هنر شد. او حتی دوست صمیمی و قدیمی اش آرتور میلر که همکاری های درخشانی با هم داشتند را هم فروخت.

کازان در سال ۱۹۴۷ نمایش «همه پسران من» نوشته آرتور میلر را کارگردانی کرده بود. او به خاطر این نمایش جایزه تونی بهترین کارگردان را دریافت کرد. در سال ۱۹۴۹ نیز با کارگردانی نمایش «مرگ فروشنده» نوشته میلر بار دیگر این جایزه را به دست آورد. این جایزه تبدیل به نقطه عطفی در کارنامه هنری اش شد.
الیا کازان سال ها تلاش کرد که ثابت کند چاره ای جز همکاری با کمیته تحقیقات نداشته و در صورت عدم همکاری مجبور به ترک فیلمسازی و فعالیت هنری می شده اما نتوانست خودش را تبرئه کند.

آدم فروشی الیا کازان در دوران مک کارتیسم داغ ننگی بر پیشانی اش نهاد که هیچ وقت پاک نشد. او اما در ازای این خیانتش توانست تعدادی از بهترین فیلم هایش را بسازد.

دوران مک کارتیسم دورانی است که در آن سناتوری به اسم جوزف مک کارتی سال های سیاهی را در امریکا رقم زد. او با ایجاد سیستمی برای احضار و دادگاهی هنرمندان کمونیست بسیاری از آن ها را دستگیر و ممنوع الکار کرد.

انزوای ۲۷ ساله 

در دهه هفتاد میلادی وقتی در نشستی دانشجویی از اورسن ولز درباره الیا کازان می پرسند می گوید او کارگردان خوبی است اما اگر اسمش را تکرار کنید از جلسه خارج می شوم. سال ۱۹۹۹ وقتی در مراسم اسکار الیا کازان برای دریافت اسکار افتخاری و تقدیر از یک عمر فعایت هنری روی صحنه می آید کسی او را تشویق نمی کند. او به خاطر نفرتی که در موردش وجود داشت مجبور می شود ۲۷ سال پایانی عمر خود را در انزوا بگذراند و هیچ فیلمی نسازد.

رد خیانت در بهترین فیلم های الیا کازان

الیا کازان در دوراهی خیانت و جاودانگی ایستاد. فیلم های زیبایی ساخت و به جایگاه رفیعی در هنر دست پیدا کرد اما روزگارش به جدال با تلخی نفرت گذشت. مثل قهرمانان فیلم هایش.
الیا کازان با ساختن تعدادی از بهترین فیلم های تاریخ سینما تلاش کرد بگوید انسان ها گاهی اوقات ناخواسته و به جبر تقدیر تن به خیانت می دهند و بدون آن که خودشان بخواهند زندگی خود و عزیرانشان را نابود می کنند. جدالی که خودش هم به نحوی دچارش شد.

نویسنده: بابک صحرایی

در ادامه بخش هایی از پنج فیلم برتر الیا کازان با دوبله های زیبا را در تریبون هنر ببینید

تاریخ انتشار :۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰

مینی سریال «بچه گوزن»؛ روایت هیجان انگیز یک رابطه سادومازوخیسمی

یادداشت بابک صحرایی

یادداشت حامد حنیفی درباره نمایش مرگ با طعم نسکافه: بی اختیار اشک می‌ریختیم