تریبون هنر _ عبدالرضا منجزی: وقتی گری وب خبرنگار گمنام “سن خوزه مارکوری نیوز “در دهه نود مدعی این شد که کاخ سفید و روسای سیا نقش جدی و موثری در موضوع قاچاق کوکایین به خاک امریکا داشته اند ، کمتر کسی موضوع را جدی گرفت.وبز اما می دانست که کاخ سفید را با چالش عمیقی درگیر کرده است.او با تکیه به ارتش کوچک و سه نفره خانواده، همسر و دوفرزند خردسالش، دمار از روزگار سیا و ریگان دراورد.

وقتی پابلو اسکوبار ، “پدرخوانذه و امپراطور بی رقیب قاچاق کوکایین ،”خود را قربانی خیانت سیا یافت، تنها با اشاره ای فرمان داد تا معشوقه اش تمامی اسناد همکاری و دخالت سیا را در اختیار ویز جاه طلب قرار دهد.پابلو در بند بود اما در کمال هوشمندی جنگ پنهانی را با ماموران ارشد سیا براه انداخته بود.از انسو ، این فرصتی طلایی برای وبز گمنام بود که نصیب هر خبرنگاری نمیشد.وبز قدر این موقعیت اسثنایی را دریافت و با سماجت و یکدندگی هست و نیستش را روی اثبات ماجرا قمار کرد.تاریخ درحال تکرار بود.واترگیت دیگری در حال رقم خوردن بود.کنتراگیت ، حیثیت و ابروی کاخ سفید و سیا را بر باد داد..وبز بعد از افشاگری جایزه خبرنگار سال را دریافت کرد و یک شبه تبدیل به چهره ای نامدار شد اما دو سال بعد در اپارتمان کوچکی ،با شلیک یک گلوله به مغزش از پا درامد.سیا مدعی شد که او خودکشی کرده اما شواهد نشان می داد که او هیچ انگیزه ای برای خودزنی نداشته…با انکه وبز و رونالد ریگان پرونده عمرشان بسته شد اما بنظر میرسد پرونده کنترا گیت تا سالیان سال همچنان گشوده خواهد ماند…

دو سال پیش مایکل کوئتس با ساخت “پیام اور را بکش” فیلم جذاب و پرکششی از ماجرای افشاگری وبز ساخت.جرمی رینر کوتاه قد در نقش گری وبز ظاهر شد.این برای اولین بار بود که هالیوود بطور صریح و اشکار به موضوع رسوایی کاخ سفید می پرداخت.حقایق فیلم تکان دهنده و غریب بود.درست پس ازنمایش فیلم بود که کارشناسان معتقد بودند که تمامی فعالیت های خیرخواهانه نانسی ریگان در مبارزه با مواد مخدر یک دغلکاری ، فریب کاری ونمایش وقیحانه بوده…و انسوتر تمام محبوبیتی که دونالد ریگان بابت موفقیت های سریالی اش در فرو ریختن دیوار برلین، پروستاریکا، پایان جنگ سرد، تک قطبی کردن امپراطوری و سلطه امریکا، رفاه و رشد اقتصادی بدست اورده بودبرباد داد و بیکباره به چهره ای شیاد و دروغگو تبدیل شد.این در تاریخ ایالات متحده بی سابقه بوده که نهادهای دولتی و بالاترین مقام سیاسی کشور در قاچاق و توزیع مواد مخدر نقشی فعال داشته باشند.

کوئتس برملا می کند که ریگان برای مقابله با انقلابیون نیکاراگوا به پول نیازمند است اما کنگره از اختصاص بودجه درخواستی امتناع می کند.ریگان با دست خالی قدرت مقابله با انقلابیون را ندارد.او در اقدامی عجیب و بی سابقه مجوز قاچاق و توزیع مخدربه خاک ایالات متحده را صادر کرده و سود و منافع کلان حاصله از فروش مواد را به تجهیز و تدارک ضدانقلاب و هم پیمانان امریکا اختصاص میدهد. این یعنی توزیع حداکثری مواد مخدر در بین شهروندان، یعنی در دسترس قرار دادن انواع مخدر مثل نقل و نبات و شکلات ….

تفاوت دموکراسی امریکایی و دیکتاتوری های محلی در یک چیز است: دیکتاتوری های کوچک جنایت می کنند اما با تمام توان جنایات خود را کتمان می کنند وبر انها سرپوش می گذارند،در دموکراسی امریکایی جنایت انجام میشود و اما در کمال جسارت و وقاحت مدیریت سیاسی کشور رسما به انجام و ارتکاب جنایات اعتراف می کند ..امریکا برای اعتراف و افشا جنایت های خود یک زمان بندی بیست و پنج ساله دارد.اسناد سیا پس از دو دهه منتشر میشود.امر محرمانه ای وجود ندارد.دانستن حق مردم است اما با سپری شدن نزدیک به سه دهه…درست مثل افشای اسناد کودتای ۲۸ مردادد ونقش سیا در سقوط دولت مصدق!
در این میان ،استثنا هم وجود دارد.افشای اسناد و لو رفتن بخشی از جنایات شامل زمان بندی نمیشود و با سماجت یکدندگی و جسارت اصحاب رسانه برملا میشوند.درست مثل واترگیت و ماجرای شنود ستاد انتخاباتی نیکسون و یا لو رفتن ماجرای روابط نامشروع و غیراخلاقی کلینتون .
دونالد ترامپ قول داده تا سنت شکنی کند و استثنایی در مورد افشا اسناد قایل نشود و کلیه اسناد مربوط به ترور کندی را منتشر کند!!!

اما: فیلم ساخت آمریکا، بعد از چند فیلم خنثی و بی خاصیت این یکی از بهترین های ستاره تاپ گان ،تام کروز ست…فیلم افشاگر، صریح ،جسور و گستاخ است..در هالیوود ساختن چنین اثاری دور از انتظار نیست اما دست گذاشتن روی پرونده ای که حتی امریکایی های متعصب و دموکرات ها و لیبرال های هاروارد هم تمایلی به یاداوری ان ندارند درخور توجه ست…این تنها برملا کردن مناسبات و روابط محرمانه سیاسی و پشت پرده نیست، کانترا گیت تمامی اندسته از ارزشهای اخلاقی که امریکا انرا تبلیغ می کند را زیر سوال میبرد.کاخ سفید نماد پاسداری از میراث دموکراسی و فرهنگ امریکایی معرفی میشود.وقتی منزلت بالاترین مقام سیاسی ایالات در حد یک قاچاقچی عمده مواد مخدر مثل پابلو اسکوبار پایین میاید این یعنی فروپاشی..این یعنی فروریختن ستون های اتوپیا، یعنی به اتش کشیدن تمامی مفاد ان منشوری که سوگند پایش خورده شده،..قضیه به همین سادگی ست:دونالد ریگان برای مقابله با انقلابیون نیکاراگوئه و مهار انها اجازه داده تا کوکایین و هرویین خالص به خاک کشور قاچاق شود ، این یعنی صدور دستور انفجار بمبی بیصدا که هزاران هزار شهروند امریکایی را به کام اعتیاد و مرگ کشانده است…

با انکه لس انجلس تایمز، ویلج ویس، شیگاگو سان تایمز، انترتیمنت ویکلی، و منتقدینی مثل گادفری همه باتفاق فقط بر وجوه سرگرم کننده مهیج و اکشن فیلم ساخت آمریکا پرداخته اند اما فیلم انچنانکه باید تاثیر خود را بر ذهن و روح و روان شهروندان خوش باور و یا بقول ترامپ ارای خاموش یا صداهای خفته امریکایی خواهد گذاشت.

فیلم ساخت آمریکا، یک تراژدی ست.تراژدی که بدست کهنه سربازان ارتش ماکیاول رقم خورده، کهنه سربازانی که نه به تاسی از لینکن بلکه به تاسی از فرمانروای جهان تاریک، فریبکارانه نقش شوالیه های ازادی را بازی می کنند..

بری سیل خلبان جاه طلب ماهر و دله دزدی ست که پنهانی سیگار قاچاق می کند.سیا او را اجیر می کند.مزرعه خانه ماشین و پول بسیاری در اختیارش قرار می دهند.او وظیفه دارد تا به ضدانقلابیون نیکاراگویه اسلحه و مهمات برساند.بری با مهارت کار را بانجام میرساند.به مرور او تبدیل به یک حرفه ای تمام عیار میشود.با وخامت اوضاع و بحرانی شدن وضعیت ساندنیست ها او در راه برگشت محموله کوکایین و هرویین خالص را به امریکا قاچاق می کند.دلارهای باداورده را در گوشه کنار خانه مستراح مزرعه همه جا پنهان می کند.او صاحب ثروتی میشود که هیچ مشروعیتی ندارد.همه چیز او دنیای او توخالی ست.بی ریشه و بی بنیه..همه چیز یک شبه تغییر می کند..دوستان او در سیا با ظهور اولین نشانه های تجسس و پیگرد محو و غیب میشوند.تمام اسناد مربوط به همکاری با بری سیل سوزانده میشود.هیچ رد و نشانی در اداره مرکزی اطلاعات از او موجود نمی باشد.اف بی ای پلیس فدرال پلیس محلی اداره مبارزه با مخدر دادستان کل همه و همه بسیج میشوند تا او را دستگیر کنند.اما پس از بازداشت کافی ست تا فرماندار بیل کلینتون دموکرات با یک تلفن درخواست ازادی او را به دادستان کل منتقل و تفهیم کند.

تمامی ثروت و دارایی او با اشاره ای مصادره میشود.او صاحب هیچ میشود.وقتی رو به دوربین میگوید: فقط میخواستید بمن بفهمونید که ما بزرگترین قدرت دنیا نیستیم!!!یکی از غم انگیزترین فصل های داستان شکل می گیرد.
بری سیل پس از گذراندن یک دوره محرومیت اجتماعی و تنبیه گمان می کند که می تواند دوباره در کنار خانواده از صفر شروع کند.اما او یک کارت سوخته است.یک مهره سوخته…در تاریکی شب با شلیک چند گلوله از پا درمی آید

قصه ی بری سیل افسانه نیست.حکایت تونی مانتانای صورت زخمی یا مایکا کورلئونه نیست.این حکایت شهروندی است که تمام رویاهای امریکایی را ساده لوحانه و خوش باورانه پذیزفته، او خود را جزیی ازاین بازی خطرناک می پنداشت.اشتباه او همینجا بود.او قربانی اول و خاموش این بازی کثیف بود.

فیلم ساخت آمریکا همه چیز را از صدر تا ذیل به سخره می گیرد.همه اسرار پنهانی را برملا میسازد.اوج بلاهت و ساده لوحی امریکایی اصیل را در کنار هوشمندی و مهارتش بنمایش می گذارد.فیلم داگ لیمان ، فضای خشن سرد و بی رحم سازمان اطلاعات امریکا را نشان میدهد.بیرحمی و قساوتی که در جای جای روابط و مناسبات پشت پرده جریان دارد.وقتی در پایان نانسی ریگان در کنار همسرش مقابل دوربین نشسته و در مقام یک مصلح اجتماعی خانواده ها راموعظه می کند و از نه گفتن به مخدر سخن میگوید ، هیچ حرفی باقی نمی ماند .فقط پوزخند و تاسف…. فساد تا عمق متروپولیس لانه کرده، این فساد در زیر سایه پوزخندهای مکررو پریشان و مستاصل تام کروز(بری سیل ) نقد میشود….

عبدالرضامنجزی

منبع: تریبون هنر

پوستر فیلم ساخت آمریکا

در صفحه اینستاگرام تریبون هنر با ما همراه باشید

تاریخ انتشار :۹ آبان ۱۳۹۶

تام کروز و تدارک سفر به فضا برای ساخت «ماموریت غیرممکن» جدید

اسپیلبرگ به تام کروز: تو با «تاپ گان: ماوریک» هالیوود را نجات دادی