تریبون هنر _ بابک صحرایی: فروید شور نهان (به انگلیسی: Freud: The Secret Passion) یکی از فیلم های کمتر دیده شده از جان هیوستون است. فیلمی روانشتاختی که مروری بر پنج سال مهم از زندگی فروید است. پنج سالی که باعث می شود او مبحث عقده ادیپ و الکترا را به عنوان اصل مرکزی نظریه روانکاوی مطرح کند. این نظریه انقلابی در علم روانشناسی ایجاد کرد. این فیلم تا حدی هم پاسخی به سوء تفاهم هایی است که نسبت به فروید وجود دارد. بسیارانی درباره فروید معتقدند که او ریشه ساختار روانی انسان را شکل گرفته بر اساس تمایلات جنسی می دانسته. در حالی که فروید به جای کلمه عرفانی و شاعرانه عشق، کلمه تکنیکی تر و حرفه‌ای تر سکسوالیته را انتخاب کرد و به نوعی ریشه عشق را در ابتدای شکل گیری مبتنی بر تمایلات جنسی دانست. فیلم فروید: شور نهان به خوبی این مساله را درباره فروید واکاوی و روایت می کند.

نوشتن فیلنامه اولیه توسط ژان پل سارتر

زمانی که جان هیوستون در سال ۱۹۵۸  تصمیم می گیرد فیلمی دربارهٔ زندگی زیگموند فروید بسازد از ژان پل سارتر می خواهد که فیلمنامه ای در این باره برایش بنویسد. سارتر جدا از جایگاهش در فلسفه و ادبیات، به خاطر دیدگاهش به عشق گزینه مناسبی برای نوشتن درباره فروید بوده. او سال ها با سیمین دوبوار زندگی می کند اما هرگز ازدواج نمی کنند. دوبوار دو جنس گرا بوده به همین خاطر در مواقع مختلفی زندگی ای سه نفره داشته اند. به این شکل که در هر مقطعی دختر جوانی که دوبوار نسبت به او گرایش عاطفی و جنسی داشته با آن ها زندگی می کرده که ناتالی سوروکین، وندا کساکیویکز و بیانکا لمبلین برخی از این دختران جوان هستند که آسیب های زیادی هم از زندگی با سارتر و دوبوار می بینند.

اختلاق سارتر و هیوستون

فیلمنامه ای که در ابتدا سارتر برای جان هیوستون می نویسد در صورت ساخته شدن، زمانش پنج ساعت می شد. به همین خاطر هیوستون از او می خواهد که فیلمنامه اش را کوتاه کند. در بازنویسی توسط سارتر، سناریو گسترش بیشتری می یابد. فیلمنامه بازنویسی شده در صورت ساخته شدن تبدیل به یک فیلم هشت ساعته می شد. این مساله باعث اعتراض و ناراحتی جان هیوستون می شود. هیوستون می گوید مردم حتی تحمل دیدن فیلمی چهارساعته را ندارند چه برسد به هشت ساعت. سارتر نیز در پاسخی تاریخی برای هیوستون می نویسد:

ما می‌توانیم در مورد بن هور فیلم چهار ساعته بسازیم اما مردم نمی‌توانند چهار ساعت فیلمی دربارهٔ فروید را تحمل کنند؟

در نهایت مشاجره بین سارتر و هیوستون باعث کناره گیری سارتر از همکاری برای ساختن این فیلم می شود. با این وجود بخش های مهمی از فیلمنامه ژان پل سارتر در فیلمی که جان هیوستون می سازد استفاده می شود. به عنوان مثال شخصیت تخیلی سیسیلی برگرفته از سناریوی سارتر است. سیسلی در واقع ترکیبی از بیماران واقعی فروید به نام‌های آنا او، الیزابت فون آر و دورا است.  فیلمنامه ای که سارتر نوشته شده بود هم بعد از مرگش  با عنوان «سناریوی فروید» منتشر می شود.

انتخاب مونتگومری کلیفت برای رهایی اش از اعتیاد و افسردگی

در انتخاب مونتگومری کلیفت برای ایفای نقش فروید، رفاقت بین جان هیوستون و او نقش مهمی را ایفا می کند. جان هیوستون در دوران افسردگی و اعتیاد کلیفت، چندین بار تلاش می کند او را به زندگی عادی برگرداند. انتخاب او برای بازی در «فروید شور نهان» و همچنین فیلم ناجورها، بخشی از این تلاش است.

سرنوشت موتگومری کلیفت سرنوشت عجیبی است. او متولد ۱۹۲۰ بود. در اواسط دهه چهل با بازی در فیلم هایی مثل رودخانه سرخ به کارگردانی هوارد هاکس و وارث (ویلیام وایلر) تبدیل به یکی از ستاره های هالیوود می شود. جوان خوش چهره و جذابی که بازیگر توانایی هم بود. در سال ۱۹۵۷ مونتگومری کلیفت در جریان یک تصادف هولناک، چهره اش دچار آسیب زیادی می شود. همین مساله باعث روی آوردنش به افراط در نوشیدن مشروبات الکلی و استفاده زیاد از قرص های آرام بخش می شود. الیزابت تیلور، اولین کسی که خود را به صحنه تصادف کلیفت رساند، بعدها گفت که اگر ثانیه‌ای دیرتر به محل می‌رسیدم، دندان‌های کنده‌شده‌ای که در گلوی کلیفت گیر کرده بودند، ترتیب او را زودتر از سال ۱۹۶۶؛ که جسد بی‌جان او را در خانه‌اش یافتند، داده بودند. تیلور همچنین گفت که اجازه نداده، عکاس‌هایی که خود را به سرعت به صحنه رسانده بودند از کلیفت عکس بگیرند. زیرا که کسی باورش نمی‌شد این همان مونتگمری زیباست!

در این دوران اعتیاد و افسردگی، جان هیوستون سعی می کند با همکاری هایش با او، شرایط روحی و روانی او را بهبود بخشد که البته موفق نمی شود.

کوتاه شدن فیلم توسط استودیو

جان هیوستون زمانی که قرار بود فیلنامه سارتر را برای این فیلم بسازد، تصمیم داشت از مرلین مونرو برای بازی در نقش سیسیلی استفاده کند. سارتر هم بسیار موافق با این اتفاق بود. مرلین مونرو اما بازی در این فیلم را نمی پذیرد. او در همین دوران فیلم های »بعضی ها داغشو دوست دارند» به کارگردانی بیلی وایلدر و بیا عشق بورزیم (جرج کیوکر) را بازی می کند.

در نهایت «فروید شور نهان» با مدت زمان سه ساعت ساخته می شود. استودیو از هیوستون می خواهد که فیلم را کوتاه کند. هیوستون نسخه ای دو ساعت و نیمه به آن ها می دهد که در نهایت در زمان اکران، نیم ساعت دیگر از فیلم توسط استودیو کم می شود و فیلم با زمان حدودا دو ساعته به نمایش در می آید.

نامزدی جوایز

فروید: شور نهان در سال ۱۹۶۲ به نمایش در می آید. با سناریویی از چارلز کافمن و رینهارد. مونتگومری کلیفت نقش فروید را بازی می کند و سوزانا یورک در نقش سیسیلی ظاهر می شود. یورک برای بازی در این نقش نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل زن در گلدن گلوب می شود. این فیلم در اسکار نیز نامزد بهترین فیلمبرداری و بهترین موسیقی می شود. جان هیوستون نیز به خاطر کارگردانی این فیلم نامزد دریافت جایزه خرس طلایی از جشنواره فیلم برلین ۱۹۶۳ و انجمن کارگردانان آمریکا می شود.

نویسنده: بابک صحرایی

گالری عکس و پوستر فیلم

آنونس فیلم فروید شور نهان

تاریخ انتشار :۵ خرداد ۱۴۰۰

به نویسندگی و کارگردانی بابک صحرایی

بازیگران و عوامل نمایش «مرگ با طعم نسکافه» معرفی شدند

به نویسندگی و کارگردانی بابک صحرایی

بهنام شرفی و نیکی مظفری در نمایش «مرگ با طعم نسکافه» بازی می کنند