کنسرت حجت اشرف زاده در مشهد و آغاز کنسرت ها در خراسان
تریبون هنر: ایسنا نوشت: برگزاری کنسرت در مشهد و حتی سایر شهرهای استان خراسان رضوی، همیشه مساله‌ای پر حرف و حدیث بوده است؛ به این سبب که اگرچه هیچگاه به صورت علنی اعلام موضع نشده که برگزاری کنسرت در این استان ممنوع است یا خیر، اما در این سال‌ها هرگاه خواننده‌ای قصد رفتن روی سن را داشته است، این اجراها به حاشیه کشیده شده و اغلب هم به لغو کنسرت در شب‌های بعد انجامیده است.
اکنون پس از گذشت سال‌ها حاشیه و البته ممنوعیت غیررسمی برگزاری کنسرت در خراسان رضوی، حجت اشرف‌زاده قرار است در روزهای ۱۸، ۱۹ و ۲۰ اسفند ماه در شهر نیشابور به روی صحنه برود؛ اجراهایی که باید دید آیا این بار بدون حاشیه به اتمام خواهد رسید؟
اگرچه بارها تاکید شده است که به طور قانونی «هیچ محدودیت جغرافیایی» برای برگزاری کنسرت‌های موسیقی در کشورمان وجود ندارد، اما همچنان بارها شاهد بوده‌ایم که در برخی از استان‌ها از جمله خراسان رضوی، حتی با وجود صدور مجوز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهادهای مختلف برخوردهای سلیقه‌ای با اجراها داشته‌اند. این در حالی است که وزارت ارشاد هر بار در مواردی که منجر به لغو کنسرت‌ها شده، تاکید کرده است که پیش از صدور هرگونه مجوزی برای برگزاری کنسرت، از دستگاه‌های مختلف استعلام گرفته می‌شود، آنها پاسخ می‌دهند و صدور مجوز یک فرآیند کاملا قانونی را طی می کند.
در حقیقت مسیر صدور مجوز برای برگزاری یک کنسرت از سوی ارشاد، روندی خاص و در عین حال مشخص است که دستگاه‌های مختلفی را درگیر می‌کند. دستگاه‌های نظارتی، امنیتی و انتظامی همه در صدور مجوز یک کنسرت نقش دارند و ارشاد مرحله پایانی است. وقتی همه مجوزها و تأییدیه‌ها گرفته شد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم مجوز را صادر می‌کند.
با این همه و به‌رغم تمام ملاحظات، پروسه برگزاری کنسرت در برخی استان‌ها حتی پس از دریافت مجوز، با اما و اگرهایی همراه است.
مصداق این امر را می‌توان در لغو کنسرت‌های تابستان سیروان خسروی و سهراب پاکزاد در اهواز دید که اداره ارشاد استان اعلام کرد که مجوزِ صادرشده با تأیید دستگاه‌های مختلف و کاملا قانونی بوده است. اما شورای تامین شهرستان اهواز که نهادی بالادستی است، پس از برگزاری یک شب از اجرای خسروی بدون توضیحی، دستور لغو دو شب بعدی کنسرت‌های او را داد.
البته که این اتفاق واکنش‌های بسیاری را به همراه داشت و از وزیر کشور گرفته تا معاون هنری وزارت فرهنگ نسبت این رفتار واکنش نشان دادند و خواستار برخورد با قانون‌شکنان شدند اما از آن زمان تاکنون خبری از برگزاری کنسرت در استان خوزستان نیست و آخرین بار هم برگزاری دوباره کنسرت در این استان را به تصمیم مراجع ذی‌صلاح از جمله شورای تأمین استان، منوط دانستند.
مرور لغو کنسرت های خراسان رضوی طی سه دهه/ اصفهانی، ناظری و سالار عقیلی
ماجرای برگزاری کنسرت در استان خراسان رضوی اما ید طولایی دارد؛ سال‌ها است که برگزاری کنسرت در مرکز این استان و چند شهر دیگر آن، بنا بر قانونی نانوشته با ملاحظاتی همراه بوده است که بزرگترین علت آن هم فضای معنوی و مذهبی این شهر عنوان می‌شود.
سال ۹۳ حجت‌الاسلام علی مظفری، رییس وقت دادگستری درباره صدور مجوز و سپس لغو کنسرت‌های مشهد و اینکه آیا قانونی در رابطه با برگزار نکردن کنسرت در مشهد وجود دارد یا خیر؟ گفته بود: قانونی در این زمینه برای مشهد وجود ندارد اما از جهت اینکه مشهد پایتخت معنوی جهان اسلام بوده و بارگاه امام رضا(ع) در آن قرار داشته و مراجعه‌کننده نیز دارد، می‌طلبد که در برنامه‌ریزی‌های دولتمردان و مسوولان صنوف این جهات لحاظ شود؛ زیارتی بودن مشهد در تصمیم‌گیری‌ها موثر است اما از نظر قانونی برای مشهد مشکل خاصی در این خصوص وجود ندارد.
سال ۹۶ هم اظهارنظری مشابه آنچه در بالا ذکر شد را داشتیم. غلامعلی صادقی، دادستان وقت مشهد، اعلام کرده بود: «برگزاری کنسرت در شهر مشهد به دلیل اتفاق نظر علما و توصیه‌هایی که در این رابطه دارند با مجاورت حرم مطهر رضوی سازگاری ندارد و صحیح نیست؛ لذا هنرمندان بهتر است دیگر شهرها را برای برگزاری کنسرت انتخاب کنند.»؛ اما مسئله اینجاست که عبارت «صحیح نیست» یک مفهوم حقوقی به حساب نمی‌آید که بتوان به لحاظ قانونی به آن اکتفا کرد.
کنسرت علیرضا قربانی در مشهد
بدین ترتیب، لغو اجراها در خراسان رضوی از همان سال‌های ابتدایی دهه ۸۰ رخ داد که اتفاقا دوران رونق گرفتن دوباره کنسرت‌ها در کشور محسوب می شد. بدین ترتیب کنسرت محمد اصفهانی با وجود صدور مجوز رسمی ارشاد لغو شد و در امتداد آن سه کنسرت در سه شهر متفاوت استان خراسان رضوی هم برگزار نشد. کنسرت‌هایی از جمله اجرای موسیقی یک گروه دانشجویی در گناباد، یک گروه موسیقی پاپ که قرار بود سه شب در تربت‌حیدریه به اجرای برنامه بپردازد که در پی ایجاد بی‌نظمی در اجرای دوم دیگر برگزار نشد و لغو کنسرت گروه موسیقی پاپ «آریا» در شهرستان کاشمر در پی صدور بیانیه‌های پیاپی از سوی جمعیت‌ها و گروه‌ها.
در همان زمان استاندار خراسان در جلسه شورای فرهنگ عمومی استان خواستار اجرای برنامه‌ها به شکل منظم شد و معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا لغو کنسرت‌ها را خلاف قانون عنوان کرد.
اما به هر حال لغو و ممنوعیت برگزاری کنسرت‌ها در استان خراسان رضوی به خصوص مشهد ادامه‌دار بود تا اینکه حتی با گذشت یک دهه و ورود به دهه ۹۰ این مشکلات همچنان پابرجا بود. در سال ۹۲ و در پی لغو کنسرت غلامعلی پورعطایی در نیشابور که اتفاقا از وزارت ارشاد هم مجوز داشت، جمعی از هنرمندان موسیقی خراسان رضوی در اعتراض به ممنوعیت برگزاری کنسرت‌ها در این استان به حسن روحانی ـ رییس‌جمهور وقت ـ نامه نوشتند ولی گویا این نامه هم کار ساز نشد و البته این نامه، تنها نامه‌ای نبود که به مقامات نوشته شد.
نامه دیگری هم از طرف عده‌ای از هنرمندان و نویسندگان در سال ۹۳ به استاندار خراسان رضوی زده شد که در آن خواستار لغو ممنوعیت برگزاری کنسرت در این استان شدند، اگرچه که پیشتر ناصر نبی‌زاده ـ معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی ـ با رد ممنوعیت برگزاری کنسرت موسیقی در این استان گفته بود به طور رسمی دستوری در این زمینه ابلاغ نشده است.
شهرام ناظری در نیشابور
اما با این حال در همان سال ضمن لغو کنسرت شهرام ناظری در نیشابور، دو اجرا در مشهد و اصفهان تنها به خاطر حضور نوازنده زن، لغو شدند. البته در ماه پایانی سال ۹۳ اعلام شد که لغو کنسرت‌ها در دولت یازدهم بیشتر از دولت احمدی‌نژاد بوده است و تعداد لغو کنسرت‌ها در زمانی که تنها یک سال و نیم از دولت روحانی می‌گذشت، رکورد لغو در دوره ریاست‌جمهوری هشت ساله احمدی‌نژاد را هم زده بود که از جمله این لغوی‌ها می‌توان به کنسرت علیرضا قربانی در تهران و سیروان خسروی در بوشهر اشاره کرد.
اگرچه که سال ۹۴ حسن روحانی تلویحاً خواستار دخالت نکردن دیگر نهادها در امر برگزاری کنسرت‌های موسیقی شد، اما صادق آملی لاریجانی، رییس قوه قضاییه، در جواب او گفت که «آیا شما قبول می‌کنید اجازه دهند یک کنسرتی زمینه رقص مشترک جوانان شود؟ بحث دستگاه قضایی در برخی شهرها نیز از همین نوع بوده است.»
البته شهرام ناظری در سال ۹۴، با وجود لغو کنسرتش در سال ۹۳، در شهر نیشابور، بار دیگر به صحنه برگشت و این بار موفق شد با مخاطبان خود دیدار کند.
اما ماجراهای ناظری با این استان تمامی نداشت و سال بعد (سال ۹۵) درست چند روز پس از لغو کنسرت کیهان کلهر در نیشابور، به بهانه اینکه «خانواده‌های شهدا از مسوولان خواسته‌اند که برگزاری کنسرت در این شهر متوقف شود» (که البته بعدا از سمت خانواده شهدا تکذیب شد)، اعلام شد که قرار است شهرام ناظری و پسرش حافظ در «آیین روز ملی فردوسی» به در این شهر به روی صحنه بروند. ولی کنسرت ناظری‌ها هم درست در روزی که وزیر وقت ارشاد تاکید کرده بود از برگزاری کنسرت‌ها در نیشابور حمایت می‌شود و تمام تلاش خود را خواهد کرد که در مورد لغو کنسرت‌ها «با مقامات قضایی» مذاکره کند، لغو شد!
خرداد ماه سال ۹۵ بود که استاندار خراسان رضوی تاکید کرد که در قانون «هیچ محدودیت جغرافیایی» برای برگزاری کنسرت وجود ندارد، و از قوه قضاییه خواست ممنوعیت احتمالی برگزاری کنسرت در این استان را ابلاغ کند تا «همه تکلیف خود را بدانند».
همان زمان ولی معاون فرهنگی قوه قضائیه به صورت تلویحی ممنوعیت برگزاری کنسرت در استان خراسان رضوی را تایید کرد.
علیرضا رشیدیان ـ استاندار وقت خراسان رضوی ـ در همان زمان گفته بود که شورای فرهنگ عمومی، برگزاری کنسرت و «جنگ شادی» را در ۱۰ کیلومتری حرم امام هشتم شیعیان ممنوع کرده بود، اما برخی دستگاه‌ها و افراد واکنش «بسیار تندی» به اصل برگزاری کنسرت در شهر مشهد داشته و می‌خواسته‌اند حوزه‌های علمیه و «علما» را به این موضوع وارد کنند.
لغوی‌های سال ۹۵ به همین جا ختم نشد و مسیر توقف کنسرت‌ها که از ابتدای آن سال با لغو کنسرت علی زند وکیلی در فروردین ماه و در شاندیز مشهد آغاز شده بود، بعدتر گریبان سالار عقیلی را در مردادماه و برای برگزاری کنسرت در سبزوار گرفت.
البته سالار عقیلی سال بعد (۱۳۹۶) دوباره به خراسان رضوی بازگشت و در مشهد به روی صحنه رفت که این کنسرت موجب مطرح شدن این سوال شد که آیا از این پس فضا برای برگزاری کنسرت در این استان بازتر می‌شود و یا این اجرا یک استثنا بوده است؟
سالار عقیلی در شاندیز مشهد
البته به نظر می‌رسد که اجرای عقیلی تنها یک استثنا بود؛ چراکه در سال ۹۷ پس از انتشار اخباری مبنی بر برگزاری یک کنسرت در مشهد، مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی این خبر را تکذیب کرد.
روشن شدن چراغ کنسرت ها و اجرا در نیشابور
حالا پس از روشن شدن دوباره چراغ کنسرت ها، نوبت به حجت اشرف زاده رسیده است و این خواننده قرار است در نیشابور روی صحنه برود. البته به نظر می‌رسد با توجه به چند مورد لغو کنسرت در اوایل سال جاری که واکنش های بسیاری را به همراه داشت و همچنین تاکید بر برگزاری دوباره کنسرت ها پس از تعطیلی‌های اخیر، اکنون وضعیت برای برپایی کنسرت در استان‌ها از جمله خراسان رضوی کمی بهتر شده باشد؛ ضمن اینکه محمد الهیاری، رییس دفتر موسیقی چندی قبل از حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جمع ائمه جمعه برای گفت‌وگو درباره اختلاف‌نظرها خبر داده بود تا بدین صورت حوزه‌های تخصصی با دست‌اندرکاران نظارتی در استان‌ها گفت‌وگو کنند.
به هر حال، مسیر توقف برگزاری کنسرت‌ها در خراسان رضوی تا سال ۹۸ که کرونا شیوع پیدا کرد، ادامه‌دار بود و تا امروز که به دلیل شرایط اجتماعی شاید کمتر فرصتی برای برگزاری کنسرت در این استان به وجود آمده باشد هم ادامه داشته است.
حال با وجود سال‌ها ممنوعیت و سیاست‌های دوگانه در برگزاری کنسرت در این استان، باید ببینیم که کنسرت پیش روی حجت اشرف‌زاده این بار به سرانجام می‌رسد یا باز هم حاشیه ای دیگر در راه است.
در صفحه اینستاگرام تریبون هنر با ما همراه باشید
تاریخ انتشار :۱۵ اسفند ۱۴۰۱
