ابراز تاسف داریوش ارجمند از قدرنشناسی نسبت به بهرام بیضایی و ناصر تقوایی
متأسفم که عباس کیارستمی و علی حاتمی را خیلی راحت از دست دادیمتریبون هنر: نسخه ترمیم‌شده فیلم «ناخدا خورشید» برای نخستین‌بار در جشنواره جهانی فجر رونمایی شد؛ فیلمی که پس از سال‌ها بسیاری از مخاطبان و سازندگان این اثر سینمایی را غافلگیر کرد؛ هرچند که این فیلم در غیاب سازنده‌اش، ناصر تقوایی، اکران شد و او ترجیح داد مخاطبان فیلم اثر مانای کارنامه‌اش را بدون او ببینند.
به بهانه نمایش این اثر سینمایی با داریوش ارجمند که برای بازی در این فیلم برنده تندیس سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد در پنجمین جشنواره فیلم فجر شد، گفت‌وگویی انجام شده است.
قطعا دیدن نسخه ترمیم‌شده «ناخداخورشید» در جشنواره جهانی برای شما حال‌وهوای دیگری داشت، نظر شما درباره رویکرد جشنواره جهانی به این بخش چیست؟
خوشحالم که جشنواره جهانی به شکلی که می‌بینیم برگزار می‌شود و نسخه ترمیم‌شده فیلم «ناخداخورشید» نیز در این جشنواره نمایش داده شد. به‌هرحال روال ترمیم فیلم‌های قدیمی از اتفاقاتی است که در دنیا مرسوم و متداول است. به‌هرحال ترمیم فیلم کار آسانی نیست و هزینه کمی هم ندارد، اما با این کار می‌شود از فیلم‌های مهم تاریخ سینما مراقبت کرد. لذت دیدن فیلم روی پرده سینما و بدون سانسورهایی که در تلویزیون روی این فیلم انجام می‌شود، برای من بی‌اندازه بود. خوشحالم که بسیاری از جوان‌هایی که شناخت دقیقی نسبت به سینمای دهه ۶٠، ٧٠ ندارند با دیدن فیلم‌هایی از جنس «ناخداخورشید» می‌بینند که چه فیلم‌های درجه‌یکی ساخته می‌شد و چه بزرگانی در این سینما زحمت کشیدند. این سینما دیگر مثل گذشته نیست، همه‌چیز تغییر کرده است. همه کثرت‌گرا شده‌اند؛ از تهیه‌کننده و کارگردان گرفته تا بازیگر و دیگر عوامل فیلم‌ها. فیلمی که بیشتر می‌فروشد از دید عده‌ای فیلم موفقی است و حتما فیلم خوبی است! درصورتی‌که در گذشته این‌طور نبود. سینما در دهه ۶٠ طور دیگری بود و زحمت بیشتری برای تولید فیلم‌ها کشیده می‌شد.
قطعا آثار ناصر تقوایی از فیلم‌های ماندگار تاریخ سینمای ایران است و به‌هیچ‌وجه نمی‌شود از سینمای او چشم‌پوشی کرد.
بله، دقیقا همین‌طور است. ناصر تقوایی یکی از سرمایه‌های سینمای ماست و تکرارنشدنی است و در تمامی زمینه‌ها استعدادش را نشان داده؛ چه در ساخت مستند، چه فیلم‌های مذهبی و چه آثار سینمایی و تلویزیونی درخشانی که کارگردانی کرده است. این مرد از ابتدای ورودش به هنر، یکی از موفق‌ترین و مهم‌ترین کارگردان‌های این کشور بوده و هست که متأسفانه این‌روزها در خلوت تنهایی خودش زندگی می‌کند و هیچ‌کس به فکر او نیست که ببیند در سر این مرد چه می‌گذرد. در تمام دنیا به‌گونه‌ای دیگر از هنرمندان و بزرگان کشورشان تجلیل و سعی می‌کنند از تمام ظرفیت‌های آنها استفاده کنند و افسوس که در کشور ما این اتفاق نمی‌افتد. متأسفم که عباس کیارستمی و علی حاتمی را خیلی راحت از دست دادیم، بهرام بیضایی عزیز دور از وطن زندگی می‌کند و ناصر تقوایی نیز خانه‌نشین شده است. ناصر تقوایی آدم خاصی است و متأسفم که سینمای ما از این مرد نازنین چشم‌پوشی کرده. تقوایی در بسیاری از حوزه‌ها صاحب اندیشه و تفکر است؛ ادبیات می‌فهمد، شعر، سیاست و… و با بسیاری از مفاهیم آشناست. آدمی است که هیچ‌گاه وقتش را به بطالت نگذرانده. «ناخداخورشید» یک فیلم استثنایی است.
در همه این سال‌ها این فیلم در صدر آرای منتقدان قرار گرفته است و هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود. این فیلم نه‌تنها از نگاه مخاطبان ایرانی، بلکه از دیدگاه منتقدان و مخاطبان خارجی نیز فیلم درخشانی است. در بسیاری از محافل ادبی و هنری دنیا فیلم او را بسیار بزرگ و فراتر از زمانش توصیف می‌کنند. تقوایی به دلیل تسلطش به ادبیات ایران و جهان در به‌روزکردن ادبیات غرب استعداد بی‌نظیری دارد و توانست داستان زیبای همینگوی را به شیوه درخشانی ایرانی کند و مابازای درستی در کشور خودمان برایش پیدا کرد. او جنوب را آن‌قدر درست و عمیق می‌شناسد که هنوز هم تماشای فیلم حیرت‌انگیز است، به برخی مسائل اجتماعی چنان موشکافانه و دقیق نگاه کرده است که نمی‌توان در داستان همینگوی آنها را دید.
به‌هرحال شما قهرمان داستان ناصر تقوایی بودید و «ناخداخورشید» یکی از درخشان‌ترین نقش‌های شماست. سال‌هاست از این نقش فاصله گرفته‌اید، الان این شخصیت را چطور می‌بینید؟
ناخداخورشید را همیشه دوست داشتم و دارم. افتخار می‌کنم کار حرفه‌ای در سینما را با ناصر تقوایی شروع کردم. قرار بود در سریال «کوچک جنگلی» همکاری کنیم که متأسفانه عده‌ای با توطئه این فیلم را از دست ناصر تقوایی درآوردند و طور دیگری ساخته شد. ناصر همیشه می‌گفت: «کوچک جنگلی وصیت‌نامه من است» و متأسفم که به سرانجام نرسید. قرار بود «زنگی و رومی» را بسازد یا «چای تلخ» که هرکدام از آنها شاهکار بودند. خوشحالم که «ای ایران» به نتیجه رسید و «کاغذ بی‌خط» که به نظر من ٢٠ سال جلوتر از زمانش ساخته شد. همیشه تقوایی از زمانش جلوتر بوده است. «کشتی یونانی» را ببینید که چه شاهکاری است یا تمرین آخر شاهکاری مسلم است. هیچ‌کس در مورد تعزیه به زیبایی او فیلم نساخته است.
آرزو می‌کنم بار دیگر ناصر تقوایی را پشت دوربین ببینم و عاشقانه دوستش دارم. به‌هرحال خوشحالم که نسخه ترمیم‌شده فیلم «ناخداخورشید» را بسیاری بعد از سال‌ها دیدند و بسیاری از جوان‌ها برای نخستین‌بار مزه فیلم را چشیدند. وقتی با برخی از آنها صحبت می‌کردم، حیرت کرده بودند از اینکه در آن سال‌ها به این شکل فیلمی ساخته شده و باعث افتخار است که من هم سهمی در این فیلم باارزش دارم.
تاریخ انتشار :۴ اردیبهشت ۱۳۹۶
