تریبون هنر _ بابک صحرایی: سریال عشاء ربانی نیمه شب (Midnight Mass) سریالی در نقد سوء استفاده از مسیحیت در جوامع غربی است. سوء استفاده ای که ریشه ای دیرینه دارد. تبعات ظلم و فساد برآمده از کلیساهای کاتولیک در قرن های گذشته هنوز در جواع غربی باقی است و دلیل اصلی پرهیز غرب از حضور مسیحیت در ساختار قدرت، تجربه تلخی است که در پشت سر دارد. در کل سریال عشاءربانی نیمه شب به سوء استفاده از دین به عنوان ابزار قدرت می پردازد. اینکه افرادی با نقاب ایمان جامعه را فریب می دهند و به هر جنایتی دست می زنند.

سریال Midnight Mass قصه اش را در جزیره ای دورافتاده روایت می کند. جزیره ای که مردمانش به رخوت و بیهودگی خو گرفته اند. مردمانی که فقط به روزمرگی های زندگی می پردازند. از این منظر سریال دارد به صورت استعاره ای بخشی از وضعیت جهان امروز را منعکس می کند. جهانی که بخش زیادی از مردمانش زندگی خود را بدون هیچ اتفاق خاصی می گذرانند و چنان در روزمرگی ها غرق شده اند که هیچ آگاهی خاصی نسبت جهان اطراف و دورتز از خود ندارند.

در ادامه سوء استفاده از باورهای غلط مذهبی با تکیه به جهل مردم مورد واکاوی قرار می گیرد. کشیش جوان ناشناسی به جزیره می آید و راهبه ای با او همراه می شود. راهبه ای که برای قدرت یافتن کلیسا، از هیچ پستی و رذالتی فروگذار نمی کند. کشیش و راهبه با استفاده از تحریف های مسیحیت، جامعه را فریب می دهند. به این ترتیب جامعه آماده گذشتن از مرزهای اخلاقی می شود. این بخش های داستان با دیالوگ هایی سرشار از سفسطه میان شخصیت ها، به خوبی بیان می شود. البته که ریتم کند سریال گاهی اوقات عذاب آور می شود. گویی سریال می خواهد عذاب جاری در داستان را با سکانس های طولانی و خسته کننده اش به ذهن مخاطب منتقل کند.

ضعف برآمده از ماوراءالطبیعه شدن

آشنایی با هویت کشیش ناشناسی که وارد جزیره شده، آغاز ضعف اصلی سریال است. ماوراء الطبیعه شدن داستان شکلی مضحک به خود می گیرد و حضور شیطان به قدری فانتزی است که منطق جاری در داستان را دچار خدشه می کند. با این وجود سریال به خوبی عیان شدن باطن انسان ها به محض قدرت یافتن را به خوبی نشان می دهد. قدرتی که پشتوانه ای مذهبی دارد. عذاب وجدان شخصیت ها با تکیه بر تفسیرهای انحرافی از مذهب از بین می رود. عطش قدرت نیز با سوء استفاده از مذهب سیراب می شود. از این جاست که فاجعه آغاز می شود.

سریال Midnight Mass در دو قسمت پایانی اش فاجعه برآمده از انحرافات مذهبی را به خوبی بیان می کند. خشونت حیوانی کسانی که در ظاهر به مذهب خدمت می کنند از مهم ترین بخش های سریال است. به خوبی هم نشان داده می شود که برخی فریب خورده اند. برخی دیگر نیز از شرایط ایجاد شده برای خالی کردن عقده های درونی یا رسیدن به خواسته های غیراخلاقی خود استفاده می کنند. اتفاقی که در جهان واقعی نمونه های بسیاری دارد. از ماجرای کلیساهای کاتالویک در قرن های گذشته تا حتی فجایعی که طالبان و داعش در جهان ایجاد کردند. سریال اگرچه روساختی ماوراءالطبیعه دارد اما در ژرف ساختش دارد به نقد سوء از استفاده از ایمان برای به قدرت رسیدن و سرپوش گذاشتن روی خشونت می پردازد. به این ترتیب با پایان تلخش، مانیفست خود را بیان می کند.

حضور یک کلانتر مسلمان

مسلمان بودن کلانتر جزیره، یکی از مهم ترین نکات سریال است. کلانتر مسلمانی که توضیح می دهد بعد از ماجرای یازده سپتامبر، سال هاست که تلاش می کند تا نشان دهد مسلمان ها تروریست نیستند. تقابل و بحث کلانتر مسلمان با راهبه کلیسا، اصلی ترین بحث منطقی و فسلفی سریال را نیز ایجا می کند. کلانتر مسلمان از احترام دین اسلام به دیگر ادیان می گوید. به صورت منطقی از تحریف صورت گرفته در انجیل می گوید و خواستار احترام کلیسا به ادیان دیگر است. پاسخ های راهبه که برگرفته از تحریف های مسیحیت است از یک سو ضدیت او با دیگر ادیان را نشان می دهد و از سوی دیگر فریبکاری او را برملا می کند.

سئوال آخر کلانتر وقتی می پرسد که آیا اجازه دارد مثل آن ها، قرآن را بین مردم پخش و تبلیغ کند نهایت هوشمندی صورت گرفته در سریال است. پاسخ راهبه و مخالفتش با کلانتر، به نوعی نقد تبلیغ مسیحیت در جوامع مختلف است که سال هاست به شکلی جدی در حال انجام است.

خسته کننده اما خوب

سریال هفت قسمتی عشاء ربانی نیمه شب به کارگردانی مایک فلانگان، محصول نتفلیکس در سال ۲۰۲۱ است. همسر کارگردان، کیت سیگل ایفای یکی از نقش های اصلی را بر عهده دارد. زک گیلفورد، راهول کوهلی (در نقش کلانتر حسن)، همیش لینکلیتر (کشیش) و سامانتا اسلویان (راهبه) از دیگر بازیگران خوب این سریال هستند.

سریال عشاء ربانی نیمه شب اگرچه ریتم کند و خسته کننده ای دارد و از ماورءالطبیعه بودن فانتزی و بی منطقش رنج می برد اما در کل سریال خوب و قابل اعتنایی است. سریالی که مفهوم عمیقی دارد و با پایان بندی خوبش، بر ذهن مخاطب خود اثر می گذارد.

نویسنده: بابک صحرایی

منبع: تریبون هنر

بیشتر بخوانید:

بهترین مینی سریال های خارجی: نقد و معرفی

نقد سریال بازی مرکب: جذابیت برآمده از کمونیسم و نیهیلیسم

نقد سریال Clickbait: فجایع دنیای مجازی / به قلم بابک صحرایی

نقد سریال Time (زمان ۲۰۲۱): رهایی از منجلاب آلودگی

نقد سریال چپلویت با بازی آدرین برودی / به قلم بابک صحرایی

در صفحه اینستاگرام تریبون هنر با ما همراه باشید

تاریخ انتشار :۵ آبان ۱۴۰۰

مینی سریال «بچه گوزن»؛ روایت هیجان انگیز یک رابطه سادومازوخیسمی

یادداشت بابک صحرایی

یادداشت حامد حنیفی درباره نمایش مرگ با طعم نسکافه: بی اختیار اشک می‌ریختیم